Σαντορίνη / Η ονομασία του νησιού

Σαντορίνη ή Θήρα : Γενικά Σύντομο Ιστορικό Η Σαντορίνη & το όνομά της Το Αιγαίο & το όνομά του

Η ονομασία της Σαντορίνης στο πέρασμα των χρόνων

Σύντομο ιστορικό: Από Στρογγύλη σε Σαντορίνη

Λίγα νησιά στην Ελλάδα αναφέρονται τόσο συχνά στην αρχαία λογοτεχνία και μυθολογία όσο η Σαντορίνη. Και στο πέρασμα του χρόνου ακόμα λιγότερα έχουν αλλάξει κατ’ επανάληψη όχι μόνο σχήμα αλλά και όνομα.

Ανά τα χρόνια, η Σαντορίνη έχει γίνει γνωστή ως Στρογγύλη, που ήταν και το πρώτο της όνομα, Καλλίστη, Φιλιτέρα ή Φιλοτέρα, Καλάβρια, Αρίστη, Τεύσια, Θηραμένη και Ρήνεια. Όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν την Ελλάδα (1579-1821), κατά την εποχή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, καλούσαν το νησί ‘Γκόζι’, ‘Ντερμέτζικ’ ή ‘Ντιρμέτζικ’ (το τελευταίο σημαίνει μικρός μύλος, και είναι πιθανόν να προήλθε από τους μικρούς ανεμόμυλους του νησιού).

Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας το 1821, το όνομα Θήρα έγινε το επίσημο όνομα του νησιού. Ωστόσο, πολλοί σύγχρονοι χάρτες χρησιμοποιούν το όνομα 'Santa Irina' ή ‘Santorini’ για το νησί. Ακόμη και σήμερα, το νησί παραμένει ευρύτερα γνωστό ως Σαντορίνη τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Πως ονομάστηκε η Σαντορίνη Στρογγύλη

Οι πρώτοι ηφαιστειακοί κρατήρες ξεκίνησαν να σχηματίζονται περίπου 2.000.000 χρόνια πριν, νοτιοδυτικά του σημείου όπου σήμερα βρίσκεται ο Προφήτης Ηλίας. Με το πέρασμα του χρόνου, οι κρατήρες διασπάστηκαν και έπειτα ενώθηκαν ξανά για να σχηματίσουν την περιοχή του σημερινού Ακρωτηριού.

Αργότερα η ηφαιστειακή δραστηριότητα δημιούργησε και άλλους κρατήρες στα βόρεια του προϋπάρχοντος νησιού. Οι ηφαιστειακοί κώνοι και το βραχώδες νησίδιο που είχε σχηματιστεί, ξεκίνησαν να ενώνονται αργά και τελικά σχημάτισαν ένα ενιαίο νησί. Ο Ηρόδοτος μας λέει ότι το πρώτο όνομα του νησιού προέρχεται από αυτό το σχηματισμό Στρογγύλη. Ετσι η ονομασία αυτή χρονολογείται πριν από το 1500 π.Χ.

Θαμμένο κάτω από στοιβάδες στάχτης και ηφαιστειακών υπολειμμάτων για αιώνες, το νησί δεν δείχνει κανένα ίχνος εποίκισης μέχρι περίπου τα μέσα της 3ης χιλιετίας π.Χ. (Πρώιμη Κυκλαδική Εποχή). Οι πρώτοι άποικοι φαίνεται να προήλθαν από τη Λελεγία φυλή, η οποία έφτιαξε αποικίες και σε άλλα Κυκλαδικά νησιά. Ακολούθησε η Μέση Κυκλαδική Εποχή, περίπου από το 2000 π.Χ. έως το 1550 π.Χ., όπου το νησί αποικούνταν πλέον από κοινότητες γεωργών και ναυτικών.

Στα επόμενα χρόνια, όταν η Μινωική Κρήτη είχε γίνει μεγάλη ναυτεμπορική δύναμη, Μινωίτες ήρθαν να κατοικήσουν στο νησί και συνδέθηκαν με τους ντόπιους μέσω γάμων. Ο πολιτισμός αυτός τερματίστηκε απότομα κατά την ακμή του λόγω της τεράστιας ηφαιστειακής έκρηξης (1550-1500 π.Χ.) που άλλαξε και σχήμα του νησιού και το έκανε να μοιάζει με αυτό που ξέρουμε σήμερα. Οι κάτοικοι φαίνεται ότι εγκατέλειψαν το νησί πριν τη μεγάλη έκρηξη σαν να είχαν κατά κάποιο τρόπο προειδοποιηθεί για την επικείμενη καταστροφή, πιθανόν από τους σεισμούς που προηγήθηκαν.

Αυτό που απομένει πλέον από την παλαιά Στρογγύλη είναι η Σαντορίνη, η Θηρασσιά και το Ασπρονήσι.

Πως η Σαντορίνη ονομάστηκε Καλλίστη ή Καλλιστώ

Η μυθολογία μας λέει πως ο Εύφημος, ο γιός του θεού Ποσειδώνα, παρέλαβε ένα σβόλο άσπρου χώματος σαν δώρο από τον Τρίτονα. Κατά την επιστροφή του από την Αργοναυτική εκστρατεία και αφού έφυγε από την Ανάφη, πήρε μια προειδοποίηση στη μορφή κεραυνού και πέταξε το χώμα στη θάλασσα. Από αυτό δημιουργήθηκε το νησί Καλλίστη, η ωραιότερη, που αργότερα ονομάστηκε Θήρα.

Σύμφωνα όμως με τον Ηρόδοτο, οι Φοίνικες ήταν τόσο γοητευμένοι από την ομορφιά της Σαντορίνης που εγκαταστάθηκαν εκεί και ήταν αυτοί που της έδωσαν το όνομα Καλλίστη ή η ωραιότερη.

Πως ονομάστηκε η Σαντορίνη Θήρα :

Το όνομα Θήρα προέρχεται από τον διοικητή Θήρα, γιό του Αυτεσίωνα της Σπάρτης, ο οποίος σύμφωνα με τον Ηρόδοτο (484-424 π.Χ.), οδήγησε τους Λακεδαιμόνιους άποικους στην Καλλίστη.

" Υπήρχαν δε στο νησί το σήμερα καλούμενο Θήρα, άλλοτε καλούμενο Καλλίστη, απόγονοι του Φοίνικα Μεμβλιάρου υιού του Ποικίλου, διότι ο Κάδμος του Αγήνορα, αναζητώντας την Ευρώπη, είχε προσορμισθεί στο νησί αυτό, το σήμερα καλούμενο Θήρα. Προσορμισθείς δε εκεί, είτε διότι του άρεσε ο τόπος, είτε για κάποιον άλλο λόγο, άφησε στο νησί Φοίνικες μεταξύ των οποίων και τον συγγενή του Μεμβλίαρο. Αυτοί οι άνθρωποι, πριν έλθει ο Θήρας από τη Λακεδαιμονία, κατοικούσαν στην Καλλίστην επί οκτώ γενεές. ". *

Πως ονομάστηκε το νησί Σαντορίνη

Το όνομα Σαντορίνη αναφέρεται στην Αγία Ειρήνη – ‘Σάντα Ειρήνη’ ή ‘Santa Irini'. Το νησί ονομάστηκε έτσι από τους Ενετούς μετά το 13ο αιώνα, κατά την κυριαρχία τους στο νησί.

Φωτο: Κλέαρχος Καπουτσής

Για πολλά χρόνια πιστευόταν ότι η ονομασία αυτή προήλθε από το παρεκκλήσι της Αγίας Ειρήνης (Σάντα Ειρήνη) που φτιάχτηκε από τους Ενετούς στο νησί της Θηρασιάς. Σήμερα όμως υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η Βασιλική της Αγίας Ειρήνης στους πρόποδες του Μέσα Βουνού, έδωσε στη Σαντορίνη το όνομα της και όχι ο ναός της Αγίας Ειρήνης στη Θηρασιά.

ΤΟ ΝΗΣΙ ΓΕΝΙΚΑ ΑΡΧΙΚΗ