Η Σαντορίνη αποτελεί ένα από τα 5 ηφαιστειακά κέντρα που απαρτίζουν το νότιο ηφαιστειακό τόξο του Αιγαίου. Ειναι σαν να προεξέχει από το βαθύ μπλε της θάλασσας. Φαίνονται οι κορυφές των τεράστιων ηφαιστειακών βράχων, γεμάτοι από ολόλευκα σπίτια και εκκλησίες. Στρώμα πάνω στο στρώμα το κόκκινο ηφαιστειακό πέτρωμα δημιουργεί μία οπτική εικόνα μοναδική πάνω στη Γη.
Φωτογραφία : Κλέαρχος Καπουτσής
Το ηφαίστειο της Σαντορίνης ειναι από τα μεγαλύτερα υποθαλάσσια ενεργά ηφαίστεια στο κόσμο. Ισως το μόνο ηφαίστειο που η Καλντέρα του φθάνει μέχρι τη θάλασσα. Η μεγαλύτερή του έκρηξη συνέβη κατά την διάρκεια της Μινωική Εποχής του Χαλκού πριν από 3.600 χρόνια. Ολόκληρο το κέντρο του τότε κυκλικού νησιού βυθίστηκε στη θάλασσα κατά την διάρκεια της τρομερής ηφαιστειακής έκρηξης. Η έκρηξη προκάλεσε παλιρροιακό κύμα που κυριολεκτικά αφάνισε τον προηγμένο πολιτισμό της Μινωικής Κρήτης, 70 μίλια νότια της Σαντορίνης.
Η τεράστια μάζα ελαφρόπετρας που εκτινάχθηκε κατά την ηφαιστειακή έκρηξη κάλυψε την επιφάνεια της θάλασσας σε μία ευρεία περιοχή που εν συνεχεία ξεβράστηκαν στις ακτές σε υψηλότερα επίπεδα από το τσουνάμι που προκλήθηκε από την έκρηξη. Στις περισσότερες από τις γύρω περιοχές του Αιγαίου, βρέθηκαν κομμάτια ελαφρόπετρας που φαίνεται πως είχαν παρασυρθεί στην επιφάνεια της θάλασσας. Ελαφρόπετρα επίσης βρέθηκε στις βόρειες ακτές της Κρήτης, στις ακτές της Ανάφης, της Λήμνου, της Πάρου, της Σαμοθράκης, της Κύπρου, ακόμη και του Ισραήλ. Οι ειδικοί έχουν ανακαλύψει ίχνη αυτής της έκρηξης ακόμη και μέχρι το Δέλτα του Νείλου στην Αίγυπτο.
Αυτό που αποτελεί σήμερα τη Σαντορίνη είναι ένα μεγάλο μέρος του (τότε κυκλικού) νησιού σε σχήμα ημισελήνου, που βρίσκεται και η μεγαλύτερη καλντέρα της Γης.
Δημιουργία των Ν.Ανδρουλακάκης & Γ.Βουγιουκαλάκης
Δείτε : Η ΕΞΕΛΙΞΗ
Τα ηφαιστειακά νησιά Χριστιανά, η Ασκανία και ο ύφαλος Εσχάτη αποτελούν μέρος του ηφαιστειακού συμπλέγματος της Σαντορίνης. Βρίσκονται στην νοτιοδυτική άκρη της τεκτονικής γραμμής που περνάει βορειοανατολικά μέσω της Καμένης μέχρι το υποθαλάσσιο ηφαίστειο του Κολούμπο. Σήμερα τα Χριστιανά δεν κατοικούνται, όμως υπάρχουν ερείπια εγκαταστάσεων για συλλογή νερού, που κάνουν εμφανή τα σημάδια ανθρώπινης δραστηριότητας, ακόμη και κατά την Εποχή του Χαλκού, καθώς επίσης και σημάδια Μεσαιωνικών οικισμών που δείχνουν σαφώς πως για πολλούς αιώνες ήταν πυκνοκατοικημένα.
Το Ασπρονήσι είναι ένα μικρό νησί που καλύπτεται με ένα παχύ στρώμα άσπρης ελαφρόπετρας που το κάλυψε κατή την Μινωική έκρηξη. Το Ασπρονήσι είναι ακατοίκητο και παρόλο που το υψηλότερο σημείο του είναι μόνο 60 μέτρα από την θάλασσα, το εσωτερικό του νησιού είναι σχεδόν απρόσιτο.
Πρέπει να γίνει μνεία στο συγγραφέα Walter L. Friedrich για το πολύ καλό βιβλίο του "Fire in the Sea : The Santorini Volcano: Natural History and the Legend of Atlantis" που μας έδωσε αρκετά στοιχεία για τη παρούσα συγγραφή.